Flor

İnsan vücudu için yaşamsal değere sahip elementlerden biri olan flor, çürük oluşumunun engellenmesinde en önemli mineraldir. İçme suyunda, et, balık, tavuk ve çay gibi ürünlerde değişen miktarlarda flor bulunmaktadır. Uygun şekilde ve uygun miktarda flor uygulaması çürük önlemede ve diş çürüklerini kontrol etmede güvenilir ve etkinliği kanıtlanmış bir yöntemdir.

Florun özellikle çocuklarda diş minesini güçlendirerek dişleri çürümelere karşı koruduğu Dünya Sağlık Örgütü (WHO) başta olmak üzere ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), Amerikan Pediatri Akademisi (AAP), Amerikan Diş Hekimleri Birliği (ADA) gibi önde gelen sağlık kuruluşları tarafından bildirilmiştir. Flor kullanımıyla ilgili uyulması gereken en önemli kural önerilen optimal dozun aşılmamasıdır. Fazla miktarda flor alınırsa çeşitli yan etkiler ortaya çıkabilir.

Fazla flor alımına bağlı meydana gelebilecek sorunlardan ilki “dental florozis”tir. Florozis küçük yaşta fazla miktarda flor alımına bağlı, henüz sürmemiş daimi dişleri etkileyen mine tabakasındaki oluşum bozukluklarıdır. Hafif florozisli dişler çok az belirti verebilir ve hasta tarafından genellikle fark edilmez. Hafif seviyeden, orta şiddete doğru beyaz çizgiler ve nokta oluşumları gelişmektedir. Ağır floroziste ise dişlerde çukurlaşma ve kahverengi, gri, siyah noktalar ile mine oluşum bozukluklarına rastlanılır. Alınan flor dozu çok daha fazla olduğunda kemikleri ve eklemleri etkileyen “iskeletsel florozis” adı verilen rahatsızlık oluşabilmektedir.

Kontrollü ve düzenli kullanımda faydası kanıtlanan florun zararlı etkileri yüksek dozda alındığında ortaya çıkmaktadır. Florozis oluşumunu engellemek için çocuklarda düşük miktarda flor içeren diş macunu bezelye boyutunda kullanılmalı, diş macununun yenilmesi ve yutulması engellenmelidir. Florlanmış meyve suyu, mama, tuz gibi gıdalar tüketiliyorsa içerdikleri flor oranları değerlendirilmeli, kullanım sıklığına buna bağlı olarak karar verilmelidir. Florlu tabletler küçük çocukların erişemeyeceği yerlere saklanmalıdır.

Flor dişlere iki şekilde etki etmektedir. İlk olarak tükürük ile karışan flor diş yüzeyine yerleşir ve dişiçin koruyucu bir tabaka oluşturur. İkinci olarak da diş minesinin yapısına katılarak çürüğe karşı daha dayanıklı bir hal almasını sağlar. Bu sayede çürük yapıcı bakterilerin etkisini azaltarak çürük oluşumunu engeller ve oluşan başlangıç çürüklerinin ilerlemesini durdurur. Bu nedenle küçük yaştan itibaren çürükten korunmak için diş hekimi kontrolünde önerilen dozda flor kullanılmalıdır.

Flor uygulamaları sistemik olarak ve topikal olarak iki şekilde yapılabilmektedir. Sistemik flor uygulamalarında florlu içme suyu, flor tableti, florlu pastil ve florlu süt gibi ürünlerin tüketilmesi ile sistemik olarak vücuda flor alınır. Bu durumda kullanılacak ürünlerin sıklığı mutlaka diş hekimi altından kontrol altında olmalıdır. Topikal flor uygulamalarında ise dişler üzerine flor içreen jel, vernik, cila gibi ürünler diş hekimi tarafından uygulanmalıdır. Her iki yöntemle de kontrollü uygulama sonucu çürüğe karşı etkili bir koruma elde edilir.